سیم بکسل که با متعلقاتش برای اتصال شامل گوشواره، حلقه، مهارکش، بست بکسل، شگل و... بکار برده می شوند، پر کاربرد ترین قطعات در بلند کردن اجسام در صنعت می باشند. در بلند کردن اجسام در صنعت و حمل بارهای ظریف و حساس نیز از تسمه های پارچه ای استفاده می شود.
سیم بکسل از بافت چند رشته تشکیل می شود که هر رشته خود از بافت چند مفتول تشکیل شده است. در معرفی ساختار سیم بکسل از دو مقدار عددی استفاده می شود که عدد اول تعداد رشته های سیم بکسل را معرفی می کند و عدد دوم تعداد مفتول در هر رشته را معرفی می کند. البته علاوه بر این دو مقدار عددی دو مشخصه دیگر نیز برای معرفی سیم بکسل ها گفته می شود که یکی نوع مغزی(کنف یا فولاد) سیم بکسل است و دیگری نوع بافت سیم بکسل است.
مغزی سیم بکسل از دو نوع فولادی و کنفی تشکیل شده اند که با IWRC و FC معرفی می شوند. سیم بکسل با مغزی فولاد استحکام بالاتری دارد و در نتیجه انعطاف کمتری هم دارد. بنابراین نوع کاربرد سیم بکسل یک معیار خیلی مهم در انتخاب مغزی آن است. مغزی سیم بکسل هم می توانند از چند رشته تشکیل شود که آنها هم بافت خاص خودشان را دارند.
بافت سیم بکسل نیز گوناگون هستند و در بعضی از بافتها از مفتولهایی با قطر مختلف استفاده می شود. علاوه بر قطر مفتول بکار رفته، نحوه قرارگیری مفتولها در هر رشته نیز ویژگی ویژه ای به سیم بکسل ها می دهد.
جنس سیم بکسل می تواند هم از فولاد و هم از استیل تولید شده باشند که هر یک خواص ذاتی ویژه ای به سیم بکسل می دهد. پس شرایط آب و هوا در انتخاب جنس سیم بکسل از مهمترین عوامل به شمار می رود.
* بافت سیم بکسل سیم بکسل را در کارخانه بافت سیم بکسل با طبق سفارش کارخانه مصرف کننده با طول مختلف مي برند و نوک آنها را به صورت شبكه اي از هم باز مي كنند و سپس دمگیر بسته می شود. سر شبکه شبکه شده سیم بکسل پس از اینکه به صورت حلقه ای در آمد، سر سیم تار به تار و توسط سمبه و چکش و گازانبر در سیم اصلی بافته مي شوند. سه مرتبه بافتن هر تار از سیم بکسل لازم است. طول بافت سیم بکسل هایی كه بار بلند می کنند نباید از 20 الی 25 برابر قطر خود سیم بکسل کمتر باشد. اگر قطر سیم بکسل ۱۵ میلیمتر باشد باید طول بافت سیم بکسل ۳۷۵-۳۰۰ میلیمتر باشد و هر ۵ میلیمتری كه به بافت اضافه شود لازم است از ۲۸ به بالا ۵ مرتبه هر رشته بافته شود. نباید از نقطه گلوی حلقه سیم بکسل تا آخرین نقطه بافت آن کمتر از ۵۰ سانتیمتر باشد. لازمه ۷۵ سانتیمتر طول بافت از ضخامت یا قطر ۲۷ میلیمتر به بالا می باشد..
* انواع بافت سیم بکسل بافت سیل Seale: در نوع بافت سيل، تعداد مفتولهايي دور مفتول اصلي قرار گرفته اند و با هم مساوي هستند و همه اينها رشته سیم بکسل را تشكيل مي دهند. در اين نوع بافت قطر مفتولهای درونی كمتر از قطر مفتولهای بيرونی است ولی در هر ردیف بافت قطر کلیه مفتولها یکسان است. در اين نوع طنابها چون مفتولهاي بيروني ضخيم هستند داراي مقاومت سایشی بالایی هستند.
بافت وارینگتون Warrington: در نوع بافت وارینگتون در رديف بيروني مفتولهای نازک و ضخیم بصورت یک در میان هستند، چون مفتولهای نازک و ضخیم در ردیف بیرونی تركيبي هستند، طنابهای با بافت وارینگتون انعطاف بیشتری دارند نسبت به طنابهای سیل.
بافت فیلر Filler: در نوع بافت فیلر مفتولها در همه ردیف‌ها از نظر قطر مساوی هستند، در فضای خالی مفتولهای نازکی بین مفتولهاي ردیف بیرونی و ردیف درونی قرار میگیرند که فیلر نامگذاري شده اند. طنابهای فیلر سطح فلزی بیشتری دارند و هم از قابلیت انعطاف و و هم مقاومت سایشی بالاتری برخوردارند.
بافت استاندارد Standard: در نوع بافت استاندارد، مفتولهای تشکیل دهنده هر رشته از نظر قطر یکسان هستند، طنابهای با اين نوع بافت چون انعطاف بالاتري دارند دارای کاربردهای متنوعتری در صنعت هستند.
* انتخاب طول سیم بکسل از سیم بکسل هایی که برای جا به جا کردن بار استفاده می شوند از دو دیدگاه مورد انتخاب قرار میگیرند: یکی اینکه نسبت به طول باری که می خواهیم جا به جا کنیم، طول سیم بکسل انتخاب می کنیم و دوم اینکه نسبت به وزن باری که می خواهیم جا به جا کنیم، طول سیم بکسل را از نظر ظرفیت انتخاب می کنیم. در کل طول سیم بکسل جا به جا کننده بار را باید طوری انتخاب کنیم که زاویه دو حلقه و یا چهار حلقه سیم که در زیر شاخه قلابجرثقیل قرار دارد از 90 درجه بیشتر نشود چون وزن بار در صورتی بین دو رشته سیم بکسل یا چهار رشته سیم بکسل تقسیم می شود که زاویه سیم بکسل در زیر قلابجرثقیل از 90 درجه کمتر باشد. اگر در زمان بستن باری زاویه سیم بکسل در زیر قلابجرثقیل از 90 درجه بیشتر شود باید از سیم بکسلی استفاده کنیم که هر کدام ازسیم بکسلها به تنهایی قدرت تحمل تمام بار را داشته باشند.
* گام سیم بکسل پیچیده شدن یک کلاف سیم به دور هسته مرکزی سیم بکسل را گام گویند ,طول گام بستگی به تعداد کلاف ها و قطر سیم بکسل دارد. برای دانستن پارگی و خرابی سیم بکسل اطلاع از گام سیم بکسل اهمیت بسزایی دارد
* بست سیم بکسل از بست سیم بکسل برای به شکل حلقه در آوردن انتهاي سیم بکسل استفاده مي شود. بست سیم بکسل چند نوع است. جنس بست سیم بکسل هم مي تواند از فولاد باشد و هم از چدن که به صورت گالوانیزه هم موجود مي باشد البته به صورت گالوانیزه گرم در دسترس است. از بستهای گالوانیزه برای جلوگیری از سایش و خوردگی استفاده مي شود.
* سیم بکسل نتاب این نوع سیم بکسل به دلیل ساختاری که دارند مقاوت خاصی از خود در مقابل پیچش و چرخش نشان میدهند این نوع سیم تمایل کمتری به چرخش در زیر فشار بار دارند. ساختار سیم نتاب لایه های خارجی سیم خلاف لایه های درونی سیم بکسل پیچیده شده است ,این نوع بافت باعث میشود که لایه درونی و خارجی بافت هم دیگر را خنثی کرده و از چرخش سیم بکسل زیر فشار بار جلوگیری کنند. هر چقدر لایه ها و رشته ها افزایش یابد مقاومت سیم بکسل در برابر چرخش و خستگی و سایش افزایش پیدا میکنند این سیم بکسل اکثرا با مغز فولاد مصرف میشوند.
* سیم بکسل آسانسوری سیم بکسل آسانسوری با مغز فولاد و کنف
از دلایل عمده ای که از سیم بکسل برای جابجایی آسانسور استفاده می شود: 1- خصوصیت مقید بودن خود بخود در سیم بکسل آسانسوری 2- قابلیت تعیین درجه ی خستگی و استهلاک سیم بکسل آسانسوری
ویژگی مقید بودن خود بخود نقش خیلی مهمی در امنیت آسانسور دارد. به همین منظور، سیم بکسل آسانسوری ساختار موازی دارد و اجزاء سیمها در طناب فولادی، کنار یکدیگر قرار گرفته اند و ساختار آن به گونه ای است که نقص در یک بخش از سیم بکسل باعث خرابی در کل سیستم سیم بکسل نمی شود. دلیل بعدی برای انتخاب سیم بکسل برای جابجایی آسانسور، قابلیت عیین درجه ی خستگی و استهلاک سیم بکسل آسانسوری می باشد. عیب سیم بکسل آسانسوری بیشتر به دلایل فرسایش خم شدن و یا فرسایش ساییده شدن ایجاد می شوند و وقتی که فرسایش سیم بکسل زیاد شود، سیم های خارجی سیم بکسل پاره می شوند که به راحتی با چشم قابل رویت می باشند. این قابلیت کمک می کند که قبل از آنکه سیم بکسل پاره شود و خسارتهایی به بار آورد، نسبت به تعویض آن اقدام شود. در شرایط مختلف استفاده سیم بکسل آسانسوری در ساختمانها، از سیم بکسلآسانسور با مغز کنف و یا با مغز فولاد استفاده می شود.
* دلایل روغن کاری سیم بکسل به علل مختلفی سیم بکسل‌های صنعتی نیاز به روان‌کاری(روغن‌کاری) دارند. این روان‌کاری(روغن‌کاری) توسط نوعی از روان‌کارها به صورت دستی توسط دستگاه روانکار انجام میشود. اما دو سوال اساسی وجود دارد. عمل روان‌کاری(روغن‌کاری) به چه صورتی انجام میشود؟ چه میزان مواد روان‌کاری(روغن‌کاری) برای هر سیم بکسل نیاز است؟ ١. اولین دلیل روان‌کاری(روغن‌کاری) کاهش اصطکاک مالشی سیمها به هنگام حرکت نسبی آنها در کنار یکدیگر است. این سیمها در اطراف هسته‌ی سیم بکسل پیچیده شده‌اند. هنگامی که سیم بکسل به دور قرقره پیچیده میشود کاملاً انعطاف‌پذیر بوده و رشتههای آن می‌توانند به راحتی جابجا شوند. حرکت این رشته ها موجب اصطکاک میشود و می‌تواند فلز را از بین ببرد. با کاهش اصطکاک، می‌توان حرارت تولید شده و میزان سایش را به حداقل رساند که نتیجه‌ی آن افزایش طول عمر سیم بکسل است. ٢. از دلایل روان‌کاری(روغن کاری) سیم بکسل ها محافظت از آنها در برابر خوردگی است. از آنجا که سیم بکسل ها در اکثر موارد در تماس مستقیم با عوامل طبیعی مانند هوای آزاد یا آب (که می‌تواند موجب زنگ زدن و تضعیف سیم بکسل شوند) هستند، محافظت از آنها بسیار مهم است. نوع خاصی از مواد صنعتی وجود دارد که به درون بافت سیم بکسل نفوذ کرده و می‌تواند اصطکاک را به خوبی کاهش دهند. این ترکیبات نه تنها روان‌کاری (روغن کاری) را به هنگام نفوذ به هسته انجام میدهند، بلکه در پشت پرده به محافظت از آنها در برابر خوردگی کمک میکنند. میزان استفاده از این مواد ترکیبی برای روان‌کاری(روغن کاری) سیم بکسل ها به اندازه و نوع آنها بستگی دارد، و همچنین تکرار عملیات روان‌کاری(روغن کاری) به عواملی مانند بارگذاری، محیط اجرا، آلودگی‌ها، و غیره بستگی دارد. در رابطه با روان‌کاری و تزریق روغن ویژه سیم بکسل باید به نکات زیر توجه داشت: ١- تا حد ممکن تزریق با دستگاه مخصوص انجام شود؛ ٢- در صورت عدم دسترسی به دستگاه مخصوص، استفاده از غلطک رنگ یا قلم مویی؛ ٣- اسپری روغن مخصوص، که در سیم بکسل های کوتاه کارایی دارد؛ ۴- با توجه به اینکه کم یا زیاد شدن روغن در عملکرد سیم بکسل موثر است، حتماً دقت شود به مقدار مناسب روغن‌کاری شود؛ ۵- حتماً پس از تزریق روغن سرخوردگی سیم بکسل کنترل گردد، با علامت‌گذاری و حرکت آسانسور به پائین‌ترین طبقه و بازگشت آن اگر تغییری در محل علامت‌گذاری بوجود آمد، نسبت به پاک کردن روغن‌های اضافی با رعایت ایمنی و محافظت از دست و ….اقدام کرد؛ ۶- پرهیز از روان‌کاری(روغن کاری) سیم بکسل در هوا و دمای سرد؛ چون در دمای کم روان‌کننده تا حدودی به صورت جامد در آمده در نتیجه باعث سفت شدن سیم بکسل و کاهش کارایی و عمر آن می‌گردد؛ ٧- بهترین دما برای تزریق روغن سیم بکسل هوای گرم با دمای حدود 30 درجه یا بیشتر می‌باشد؛ ٨- روغن نباید بیش از اندازه مایع باشد ٩- برای تغییر غلظت روغن حتماً از حلال مخصوص که کمتر تبخیر میشود استفاده گردد؛ ۱۰- اگر سیم بکسل نیاز به روغن‌کاری دارد و روغن مخصوص در دسترس نیست در شرایط حاد و اضطراری می‌توان به صورت موقت از روغن ماشین با ویسکوزیته (گران‌روی) متوسط استفاده نمود؛ ۱۱- دقت شود حتی در شرایط اضطراری از روغن هیدرولیک و روغن دنده هرگز استفاده نشود.
